bokmålsordboka
svær
ADJEKTIV
Kanskje sideform til norrønt svárr ‘hard, tung’, eller tysk schwer
En stor, svær kar
En svær trosse
Bli sværere og sværere
En svær lastebil
Det hørte svære fjellvidder til gården
Svære summer
Sjøen gikk svær
Det er svært så det blåser
Svært til hastverk du har
Han er en svær jeger
Være svær til å gå på ski
Ivrig til, fæl
Svær til å snakke, lyve
Nå sjelden: tung, vanskelig
Livet er svært av og til
Falle en svært
Som adverb: i høy grad, veldig
Være svært sliten, flink
Det er svært så fin du er
Ha det svært så bra
nynorskordboka
ytst
ADJEKTIV
Norrønt ýztr; jamfør ytre
Som er, ligg lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side og liknande), som ligg lengst borte (frå sentrum og liknande); som er nærmast havet
Ytste garden
Det var ytst på kanten
Ytste øyane
Ytste odden
Frå den ytste landsenden
Det var ytst på tunga mi (eg hadde nær sagt det)
Ytste laget, skalet
Ytste fingertuppen (del av fingertuppen lengst ute)
I religiøst mål:
Stad lengst frå Gud der fullstendig mørker rår
Det ytste mørkeret
Som adverb: lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side o l)
Ytst på kanten, stupet
Han sat ytst på benken
Ytst ute på neset
Ytst hadde han ein tjukk genser
Etter nytestamentleg gresk eskhatos ‘sist’
Den ytste tida (siste tida, tida før dommedag)
Om person:
Den ytste dagen
Liggje på sitt ytste
Liggje for døden
Sterkast, størst mogleg, overmåte intens, særs djuptgåande; òg: prekær, på livet laus
I den ytste einsemd
I den ytste naud
Gjere sitt ytste
Gjere det ein kan
Yte sitt beste
Til det ytste
Til grensa av det moglege
I aller høgste grad
Spenninga er driven til det ytste
Utnytte noko til det ytste
Han er harmfull til det ytste
Mest langtdriven; mest konsekvent, mest reindyrka
Til dei ytste konsekvensar
I sine ytste former
ytre
ADJEKTIV
Norrønt ýtri
Som er, ligg lengst ute, lengst frå sentrum; òg: som ligg nærmare havet eller havstranda
Rive av det ytre bordlaget
I dei ytre byområda
Dei ytre delane av fylket
På ytre sida
Fare ytre leia (skipsleia lengst ut mot havet)
I fotball:
Spele ving
Spele ytre venstre (høgre)
Planet som har bana si utanfor jordbana
Ein ytre planet
Som gjeld, vedkjem overflate, utside eller utsjånad; òg: som er audsynt, lett synleg; som gjeld, verkar sterkt utetter (men som ikkje femner om det eigenlege, vesentlege); utvendig, overflatisk
Eit ytre sår
Ytre brigde, former
Ytre ære
Mange legg lite vekt på slike ytre ting
På det ytre planet
Det reint ytre ortografiske
Den ytre ramma for motivvalet
Det ytre i Tidemands kunst (teknikken)
Ytre sekresjon
I medisin: sekresjon til huda eller til eit av holromma i lekamen, til skilnad frå indre sekresjon
I det ytre
å sjå til, tilsynelatande
Som har opphavet sitt i, samanheng med tilhøve utanfor eins eiga indre verd; som kjem, verkar utanfrå
Ytre påverknad
Ei ytre årsak
Ytre krefter
Ytre fiendar