bokmålsordboka
ljoske, ljøske
SUBSTANTIV
Av norrønt ljós ‘lys’
nynorskordboka
lys, ljos
SUBSTANTIV
Norrønt ljós
I fysikk: straum av elektromagnetisk stråling som kallar fram synsinntrykk; (tilstand som kjem av) utstråling frå ei lyskjelde; motsett mørker; lyspære
Lys og skugge
Lyset går med ein fart på 300 000 km i sekundet
Som etterledd i:
Vi såg lyset frå fyret
eld, glo
Slå, gjere lys
Det er lys laust (det er brann)
Bert lys (loge som ikkje er i ei lykt el. lampe)
Levande lys
Noko som gjev lys; forma masse av stearin, talg eller voks med veike i; lampe, lyspære (som brenn)
Kveikje, tenne, skru på lyset
Sløkkje, slå av lyset
Lyset brenn, er på
Støype lys
Rak som eit lys (som eit talglys)
Leggje inn lys (elektrisk straum)
klarleik, klårleik; openberr kunnskap
Sjå saka i eit nytt lys (frå ein ny synsvinkel)
Dyktig, evnerik person
Som etterledd i:
I faste uttrykk
Brenne lyset i begge endane
Drive seg for hardt
Det brenn eit blått lys
Det er snart ute med eller slutt for (noko(n))
Føre bak lyset
Narre, lure (nokon)
Grønt lys
Klarsignal
Gå opp eit lys opp for
Brått skjøne samanhengen
Kaste lys over
Opplyse, gjere forståeleg
Kome fram i lyset
Bli oppdaga, avslørt
Raudt lys
Stoppsignal
Setje lyset under eit kar
La vere å vise kor flink el. dyktig ein er
Etter Matt. 5,15
Sjå dagsens lys
Bli fødd; bli til (røyndom)
Sjå lyset
Bli overtydd (om at noko er sant, rett)
lys, ljos
ADJEKTIV
Norrønt ljóss; av lys
Som sender ut lys; lysande
Stå i lys loge (brenne)
Som er fylt av lys, opplyst, klar; motsett mørk
Midt på lyse dagen
Den lyse årstida
Det er lyst ute
Rommet er lyst og triveleg
Om farge: som nærmar seg kvit; blond
Vere lys i huda
Lyst hår
Lys saus
Lyse klede
Adverb:
Lys gul, brun, fiolett
Om lyd: som ligg høgt (og har ein viss klangfarge)
Ei lys røyst
Ein lys sopran
Lyse vokalar (særleg om i, e og y)
Eit lyst humør
Ha eit lyst livssyn
Lyse minne
Eit lyst hovud
Ein lys idé
Ha sine lyse stunder
lys, ljos
ADVERB
Same opphav som lys
Forsterkande: heilt
Ljos levande
Ljos vaken
lysalv, ljosalv
SUBSTANTIV
Venlegsinna alv, kvitalv, motsett svartalv