bokmålsordboka
SUBSTANTIV
Norrønt át ‘det å ete, mat’, av ete
Betegnelse på flygende insekter som stikker eller biter
Skade som skyldes gnag av insekter med bitende munndeler
Det kom åt på plantene
åt
PREPOSISJON
Norrønt at
Gå åt døra
Komme åt en (få has på en)
Som adverb: at
Gjøre åt for noe (øve trolldom mot noe, helbrede noe ved trolldom)
Bære seg, fare åt
Oppføre seg
Gå åt
Omkomme
SUBSTANTIV
Norrønt átak, egentlig ‘det å ta fatt i’
SUBSTANTIV
Norrønt áta ‘det å ete, mat, sildestim som jages av hval’, av ete
Lokkemat til ville dyr
Legge ut åte for gaupa
Skyte rev på åte
Smådyr i sjøen som samler seg i større mengder og blir spist av fisk og hval
nynorskordboka
åt
SUBSTANTIV
Norrønt át ‘eting, mat’; av ete
Det å ete, eting, gnaging
Noko som et eller gneg; særleg: avåt
Jord eller grus som blir strødd på snøen så han skal tærast eller bråne
I tann: rote, ròte
Ha åt i (på) tennene
åt
PREPOSISJON
Norrønt at, át
(bort) til, (inn) til, mot
Kome seg åt land i uvêret
Gå (bort) åt veggen
Setje seg åt bordet
Reise åt byen
åt kvelden
Dra åt seg mykje pengar
I uttrykk:
Kome åt nokon (kome innpå nokon, få has på nokon)
Vende seg til nokon, vere på nokon
Vere åt nokon
På grunn av; til
Le, flire åt noko(n)
Vere sint åt noko(n) (på noko(n))
Til, for, til bruk for
Gje plass åt ein
Det høver åt henne
Det er godt nok åt dei
Han laga det åt meg
Arbeide åt seg sjølve (for seg sjølve, til eige bruk)
Gjere åt seg (forrøyne seg)
Gjere åt noko (kurere noko)
Som merke på eigehøve: til
åkeren åt grannen
Som adverb: til, nær til, imot, innpå
Halde åt
Dra åt
Bite åt
Leggje åt
Klemme hardt til
Finne åt
Laste, spotte
Som adverb: i koll
Dette, drive åt
Som adverb; i uttrykk:
Bere seg el.fare åt (fare fram, oppføre seg)
Som adverb
Tale, seie åt (seie til, vende seg til)
Som adverb
Gjere åt (lækje (særleg med trolldomsråder))
Gjere åt for ei sykje (òg: trolle)
Som adverb
Gå åt (stryke med, omkome)
Som adverb: i veg
Bere åt
Vere åt
Det var berre eg som var åt, dei andre var heime
Som adverb; om åtgåing, etterrøknad og liknande: etter
Høyr åt om han kan kome
Sjå åt så du får sitje!
Som adverb: med (eller frå) kvarandre
Leiast åt (leie kvarandre)
Følgjast, hjelpast, skiftast, skiljast åt
Som adverb:
I ferd med
Han er åt og slår
åtakshær
SUBSTANTIV
Hær som gjer åtak
åtak
SUBSTANTIV
Norrønt átak; av å og tak
Det å ta på, gå laus på, byrje kamp mot (særleg med våpen)
Gjere åtak
Det tyske åtaket på Noreg i 1940
Det å rette skuldingar eller hard kritikk mot noko(n)
Eit sterkt åtak på boka
Ein bør ikkje svare på anonyme åtak
Han vart møtt med eit ofseleg åtak i avisa
Ri, anfall av sjukdom
Sjukdomsåtak
Hard røyning av kreftene, hardtak